KAZANÇ KAYBI TAZMİNATI

KAZANÇ KAYBI TAZMİNATI

Günümüzde sıkça karşılaştığımız trafik kazaları sonucunda araçlarda hasarlar oluşmaktadır. Araçta meydana gelen maddi hasar kusurlu tarafın zorunlu mali sorumluluk sigortasından karşılanmaktadır. Bunun yanında kazada kusursuz olan tarafın aracı beli bir süre onarımda kalması gerekmektedir. Bu onarım süresince araçsız kalınması sonucu ticari faaliyetlerini yürütemediğinden kazanç kaybı ortaya çıkmaktadır. Araçta meydana gelen maddi hasarlar sigorta şirketleri tarafından karşılansa bile kazanç kaybı zararları sigorta şirketleri tarafından karşılanmamaktadır.

Türk Borçlar Kanunu’nun 49. Maddesi “ Kusurlu ve hukuka aykırı bir fiille başkasına zarar veren, bu zararı gidermekle yükümlüdür.” demektedir. Böyle bir yükümlülüğün ortaya çıkması için 4 şart gerekmektedir:

• Hukuka aykırı bir fiil
• Kusur
• Zarar
• Zarar ile fiil arasındaki illiyet (nedensellik) bağı

Aracından onarım süresi boyunca mahrum kalan kusursuz taraf TBK m. 49 göre kusurlu tarafa başvurabilmektedir. Kusurlu araç sahibi ve kazada sürücü koltuğunda bulunan kişi bu zarardan müteselsilen sorumlu olacaklardır. Bu durumda sadece bir borçlunun ortaya çıkan zararı tazmin etmesi yeterlidir.

Araçtan mahrum kalma tazminatının hesaplanırken aracın hususi araç – ticari araç ayrımı büyük önem arz etmektedir. Aracın hususi araç olması durumunda varsa ikame araç, yoksa aracın olmaması nedeniyle ortaya çıkan zararlar hesaplanırken; ticari araç olması durumunda bunlara ek olarak ticari kazanç kaybı da hesaba katılacaktır.

İLGİLİ YARGITAY KARARLARI

1. Davacı vekili dava dilekçesinde; davalı şirkete sigortalı olan … plakalı aracın müvekkiline ait park halindeki … plakalı araca çarpması sonucu meydana gelen trafik kazası sonucu müvekkiline ait aracın hasarlanmasına ve değer kaybına neden olduğunu belirterek fazlaya ilişkin hakları saklı kalarak şimdilik 100,00 TL değer kaybı ve müvekkilinin uğradığı 100,00 TL mahrum kalınan kar kaybının davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiş, 20.05.2016 tarihli ıslah dilekçesiyle talebini değer kaybı için 1.275,00 TL’ye, kar kaybını 1.500,00 TL’ye yükseltmiştir. Davalı … cevap dilekçesinde; davacının dava dilekçesinde ve tutulan tutanakta tüm kusurun kendisine ait olduğunu belirttiğini, ancak keşif yapılmadan ve bilirkişi rapor alınmadan tarafına ait olduğunun asılsız ve iddiasız olduğunu, davacının masraflarının sigorta şirketi tarafından giderildiğini, ayrıca davacıya 300,00 TL elden ödeme yaptığını, bu nedenle haksız açılan davanın reddini talep etmiştir. Davalı … vekili cevap dilekçesinde; davacının hasarı dolayısı ile 26.05.2015 tarihinde tedarikçi firmaya 1.544,75 TL, davacıya ise 2.761,00 TL ödendiğini, ödenen tutar oranından teminat limitlerinin azaldığını, ZMMS ile sigortalı aracın neden olduğu zarardan müvekkilinin kusur ve poliçe limiti ile sorumlu olduğunu belirterek davanın reddini istemiştir. Mahkemece toplanan deliller, tarafların beyanları kaza tespit raporu, olay yeri görgü tutanağı zorunlu mali sorumluluk sigortası poliçesi, hüküm vermeye elverişli nitelikte görülen kusur hesabı hususundaki bilirkişi raporları dikkate alınarak dava konusu kazada davacının aracının hasar gördüğü, kazaya karışan… plakalı aracın ZMMS poliçesiyle sigortalı olduğu, dava konusu kazada hüküm vermeye elverişli görülen teknik bilirkişi raporuna göre … plakalı araç sürücüsünün 8/8 oranında kusurlu olduğu, kazada hasar gören davacıya ait … plaka sayılı aracın değer kaybının 1.250,00 TL olduğu, davacının kazanç kaybının 1.500,00 TL olduğu, Yargıtay İçtihatları uyarınca değer kaybının da poliçe kapsamında olduğu gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiş; hüküm, davalı … vekilince temyiz edilmiştir. Dosya içerisindeki bilgi ve belgelere, mahkeme kararının gerekçesinde dayanılan delillerin tartışılıp, değerlendirilmesinde usul ve yasaya aykırı bir yön bulunmamasına göre, davalı … vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddiyle usul ve yasaya uygun bulunan hükmün ONANMASINA ve aşağıda dökümü yazılı 142,20 TL kalan onama harcının temyiz eden davalı …’dan alınmasına, 28/02/2018 gününde oybirliğiyle karar verildi. (Y17HD 2017/1302 E. 2018/1450 K.)

 

2. Davacı vekili, kaza sonucu müvekkiline ait belediye otobüsünün tamir süresince yolcu taşımacılığında kullanılmaması nedeniyle meydana gelen kazanç kaybı zararının davalıdan tazminini istemiştir. Davacı idare görevlileri tarafından düzenlenen hasar saptama komisyon raporunda dosyaya ibraz edilmiştir. Kazanç kaybının belirlenmesi için, aracın modeli, özellikleri, güzergahı ve günlük sefer sayılı ile bir seferde ya da bir günde elde edilen net kazancının tespit edilmesi net kazançtan araç için yapılması zorunlu yakıt bakım, amortisman gideri gibi giderlerin mahsup edilmesi ve bakiye kısmın davalı taraftan tazmini cihetine gidilmesi gerekmektedir. Davacı idareden aracın günlük sefer sayısı her seferde elde edilen kazanç ve zorunlu giderlere ilişkin belge ve bilgiler getirtilmemiştir. Hükme esas alınan bilirkişi raporunda aracın modeli, özelliklerine göre günlük sefer sayılı, çalışma süresi ihtimale dayalı olarak belirlenmiş, bir seferde edinilen kazanç miktarı, davacı tarafça sunulan hasar saptama komisyon kararında bildirilen meblağ üzerinden hesaplanmış, zorunlu giderlerin mahsubu yapılmamıştır. Eksik inceleme ile hüküm kurulamaz.Bu durumda mahkemece, davacı idareden davaya konu kazaya karışan aracın, kaza tarihinden öncesine ait günlük sefer sayısını, güzergahını, günlük kazancını ve 1 seferde ya da günde davacı tarafça yapılması gereken yakıt, bakım, amortisman gideri gibi zorunlu giderlerini gösteren belge ve bilgilerin istenilmesi, daha sonra önceki raporu düzenleyen bilirkişiden bu belge ve bilgilerde birlikte değerlendirilerek tüm dosya kapsamına göre davacının iddiaları davalının savunması ve rapora itirazları davacı idareye ait aracın modeli, olay tarihindeki yaşı, özellikleri de göz önünde bulundurularak makul onarım süresi ile bu sürede davacı tarafın uğradığı net kazanç kaybının tespiti hususlarında ayrıntılı, gerekçeli, denetime elverişli bir rapor alınarak sonucuna göre karar verilmesi gerekirken yazılı olduğu biçimde hüküm kurulması doğru görülmemiştir. (Y17HD 2014/11131 E. 2014/10018 K.)

 

SONUÇ VE DEĞERLENDİRME

Trafik kazası sonucunda oluşan kazanç kaybı tazminatının kime yükletileceğini tespit edebilmek için TBK m. 49’a gidilir. Buna göre, söz konusu zararı kusurlu taraf tazmin etmelidir. Tazminatın miktarının belirlenmesi adına kusursuz araç sahibinin ne iş yaptığı, günlük kazancı ve ne kadar süreyle bu kazançtan mahrum kaldığının tespit edilmesi gerekir. Bu hususlar için bilirkişiye başvurulur. Bilirkişi raporu sonucunda kusurlu taraf, kusursuz tarafın kazanç kaybı sebebiyle uğradığı zararı giderir.